Μέ ἰδιαίτερη μεγαλοπρέπεια καί μεγάλη κοσμοσυρροή ἑορτάστηκε καί ἐφέτος στήν Ἱερά Μονή Πανορμίτου τό Σάββατο καί τήν Κυριακή 30 & 31 Μαῒου, ἡ μεγάλη Ἑορτή τῆς ἁγίας Πεντηκοστῆς, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἄλλωστε γιά ἐθνικούς λόγους καί τήν δεύτερη Πανήγυρη τῆς Ἱ. Μονῆς.
Τό ἑσπέρας τοῦ Σαββάτου περί ὥρα 19:00 ἐτελέσθη ὁ Μέγας Πανηγυρικός Ἑσπερινός, προεξάρχοντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Χρυσοστόμου, συμπαραστατουμένου ὑπό τοῦ Πανοσ. Ἡγουμενεύοντος Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱεροθέου Κοενάκη καί τοῦ Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Αἰδεσ. π. Στεφάνου Μακρῆ.
Ἡ ἑσπερινή Ἀκολουθία ἐτελέσθη εἰς τό κατάμεστο Καθολικό, ἐνῶ πρό τῆς Ἀπολύσεως, ἔλαβε χώρα ἡ Λιτή, κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας πραγματοποιήθηκε ἡ περιφορά τῆς ἱ. Εἰκόνος πέριξ τοῦ Καθολικοῦ καί ἡ Ἀρτοκλασία εἰς τό προαύλιο τῆς Μονῆς. Ἐκεῖ, ὁ Σεβ. δραττόμενος τῆς εὐκαιρίας, ὁμίλησε ἐπικαίρως εἰς τούς εὐλαβεῖς προσκυνητάς περί τοῦ ἱστορικοῦ τῆς καθιερώσεως τῆς Ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς ὡς δευτέρας Πανηγύρεως τοῦ Πανορμίτη κατά τούς χρόνους τῆς Ἰταλικῆς κατοχῆς τῆς Δωδεκανήσου, ἐπισημαίνοντας τέλος τήν θεμελιώδη σημασία πού ἔχει γιά τήν ἱστορική μας συνέχεια, ἡ τήρησις τῶν ἱερῶν θεσμίων καί παραδόσεών μας.
Μεταφέρουμε ἐδῶ ἕνα μικρό σχετικό ἀπόσπασμα ἀπό τήν μελέτη «Τά Πανηγύρια τῆς Σύμης» (σ. 54) τῆς κ. Ἑλένης Ζαχαρίου-Μαμαλίγκα Δρ. Φιλοσοφίας ἐκ Σύμης, ἡ ὁποία ἀναφέρεται ἐπακριβῶς στό γεγονός καί τό περιγράφει μέ τήν συνήθη της ἐπιστημονική πρακτική καί ἀκρίβεια:
«Οἱ Ἰταλοί κατακτητές τῆς Δωδεκανήσου στή μάταιη προσπάθειά τους νά ἐξιταλίσουν τούς Δωδεκανησίους ἄρχισαν νά ἐπεμβαίνουν στήν παιδεία ἀπό τό 1926 καί τό 1930 ἐτόλμησαν νά ἀποκόψουν τά ἑλληνικά σχολεῖα ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πού, μέ τήν κρυφή οἰκονομική ἐνίσχυση τοῦ Ἑλληνικοῦ Προξενείου τῆς Ρόδου, εἶχε τήν εὐθύνη γιά τήν συντήρηση καί τήν λειτουργία τους, καί τά ὑπήγαγαν στούς Δήμους καί τίς ἑλληνικές Κοινότητες. [Βλ. Φωτεινή Κλαδάκη-Μενεμενλῆ καί ἀδ. Τιμόθεο Φρέρη, «Ἀπό τήν ἐκπαιδευτική ἱστορία τῆς Ρόδου (1889-1989)», Ἐκδ. Δήμου Ροδίων, Σύρος 2002, σσ. 54-55 καί 129-133].
Οἱ Ροδίτες προσπάθησαν μέ ἐπιμονή νά ἐξεύρουν πόρους γιά τήν λειτουργία τῶν ἑλληνικῶν Σχολείων τῆς Ρόδου, χωρίς νά προσφύγουν στίς φασιστικές ἰταλικές Ἀρχές καί νά ἔχουν ὡς ἐκ τούτου ἐξάρτηση ἀπ’ αὐτές. Σέ συνεργασία μέ τόν τότε Μητροπολίτη Ρόδου Ἀπόστολο Τρύφωνος οἱ Ροδίτες ἀποφάσισαν νά ὀργανώσουν τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς τοῦ 1930 προσκυνηματική ἐκδρομή στήν Ἱ. Μ. Πανορμίτη γιά τήν τέλεση πανηγυρικῆς Ἀρχιερατικῆς Θείας Λειτουργίας στό Καθολικό τῆς Ἱ. Μονῆς καί τά ἔσοδα ἀπό τήν πανήγυρη αὐτή νά τά διαθέσει ἡ Ἱ. Μ. Πανορμίτη στούς Δήμους καί τίς Ἑλληνικές Κοινότητες Ρόδου γιά τήν κάλυψη τῶν δαπανῶν τους γιά τή λειτουργία τῶν ἑλληνικῶν Σχολείων. (Μαρτυρία Γεωργίου Ἰ. Ζουρούδη, ἐπιτ. Διευθυντῆ τοῦ Ἰωαννιδείου Παρθεναγωγείου Σύμης). Ἔτσι ἀπό τό 1930 ὥς καί τό 1936 μεγάλος ἀριθμός Ροδιτῶν μέ ἐπικεφαλῆς πάντοτε τόν τότε Μητροπολίτη τους Ἀπόστολο Τρύφωνος, πραγματοποιοῦσε τήν προσκυνηματική αὐτή ἐκδρομή στήν Ἱ. Μ. Πανορμίτη τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Στήν προσκυνηματική αὐτή ἐκδρομή συμμετεῖχε ἐνεργά ὁ Γαβριήλ Μίσιος μέ τόν Σύλλογο Ποδοσφαιριστῶν Πανωγιαννιῶν τῆς πόλεως Ρόδου. (Μαρτυρία Ὀνουφρίου Ἐμμ. Τσαβαρῆ, Δασκάλου καί ἀργότερα Γραμματέα τῆς Ἱ. Μ. Πανορμίτη).
Μέ τό κλείσιμο τῶν ἑλληνικῶν Σχολείων στά Δωδεκάνησα τό 1937 ἀπό τόν Ἰταλό Διοικητῆ Δωδεκανήσου Caesare Maria De Vecci ἐξέλιπαν οἱ λόγοι πραγματοποίησης τῆς πανήγυρης αὐτῆς. Ἐντούτοις ἡ πανήγυρη τῆς Πεντηκοστῆς ἐξακολούθησε καί ἐξακολουθεῖ νά πραγματοποιεῖται κάθε χρόνο μέχρι σήμερα, ὡς ἡ δεύτερη Πανήγυρη τῆς Ἱ. Μ. Πανορμίτη μέ ἀθρόα προσέλευση πανηγυριωτῶν ὄχι μόνο ἀπό τή Ρόδο καί τή Σύμη, ἀλλά καί ἀπό τήν Κάλυμνο καί τήν Κῶ. Τά ἔσοδα βέβαια ἀπό τήν πανήγυρη τῆς Πεντηκοστῆς παραμένουν πιά στήν Ἱ. Μ. Πανορμίτη γιά τίς ἀνάγκες λειτουργίας τῆς Ἱ. Μονῆς καί τήν ἄσκηση τοῦ φιλανθρωπικοῦ της ἔργου».
Τό πρωΐ τῆς Κυριακῆς καί ὥραν 07:00 πραγματοποιήθηκε ἡ ἔναρξη τοῦ Ὄρθρου καί ἀκολούθησε ἡ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία, ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Χρυσοστόμου, συμπαραστατουμένου ἐκ τοῦ π. Ἱεροθέου καί τοῦ π. Ἀθανασίου Γεωργοπούλου Στρατιωτικοῦ Ἱερέως τῆς Μεραρχίας τῆς Ρόδου. Μετά τήν ἀπόλυσιν αὐτῆς, εὐθύς ἀμέσως ἐτελέσθη ὁ Ἑσπερινός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατά τήν διάρκειαν τοῦ ὁποίου ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος, ἀνέπεμψε τίς κατανυκτικές εὐχές τῆς Γονυκλισίας. Στό τέλος ἐτελέσθη περιφορά κυκλόθεν τοῦ Καθολικοῦ καί ὁ Σεβ. εὐλόγησε διά τῆς Εἰκόνος τῆς Ἐπιφοιτήσεως τοῦ Παναγίου Πνεύματος τά ἐλλιμενισθέντα πλοῖα καί τούς προσκυνητάς πού ἐπέβαιναν. Επειτα ἐτελέσθη ἡ Ἀρτοκλασία εἰς τό Προαύλιο καί οἱ προσφερόμενοι Ἄρτοι δόθηκαν στούς πιστούς. Τήν Ἱερά Μονή κατέκλυσαν πλῆθος προσκυνητῶν ἀπό τήν Σύμη καί πολλοί ἄλλοι πού ἔφθασαν μέ τά ἡμερόπλοια ἀπό τήν Ρόδο καί ἄλλα μέρη τῆς Πατρίδος μας. Ἐπιπλέον παρέστησαν οἱ τοπικές Ἀρχές τῆς Σύμης μέ ἐπικεφαλῆς τόν Δήμαρχο κ. Ἐλ. Παπακαλοδούκα.